Αρχαία Παλμύρα: Η «Βενετία της Άμμου» και η βασίλισσα Ζηνοβία
- «Το τελευταίο βλέμμα της βασίλισσας Ζηνοβίας στην Παλμύρα», πίνακας του Χέρμπερτ Γκούσταβ Σμαλτς
Αθήνα
Ταυτισμένη
με την βασίλισσα Ζηνοβία, τη λεγόμενη Κλεοπάτρα της Συρίας είναι η
ιστορία της αρχαίας Παλμύρας, της μυθικής πόλης των Φοινίκων, την οποία
πολλοί αποκαλούν και.... «Βενετία της Άμμου».
Η αρχαία Παλμύρα απειλείται από τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους που έχουν εμπλακεί σε μάχες με συριακά στρατεύματα για τον έλεγχό της.
Η Παλμύρα είναι το τελευταίο σημείο που θα περίμενε κανείς να βρει ένα «δάσος» από κίονες. Οι ταξιδιώτες του 17ου και του 18ου αιώνα έστεκαν εντυπωσιασμένοι μπροστά στα ερείπια στη μέση της συριακής ερήμου, στο μισό περίπου της διαδρομής ανάμεσα στη Μεσόγειο και στην κοιλάδα του Ποταμού Ευφράτη.
Ο λόγος για την ανάπτυξή της είναι προφανής: η αρχαία Παλμύρα βρίσκεται κοντά σε μία όαση με φοίνικες, από τους οποίους παίρνει και το όνομά της (Παλμύρα σημαίνει η πόλη των Φοινίκων).
Η ιστορία της πόλης ξεκινά σε αυτή την όαση, όπου έκαναν στάση οι έμποροι. Η πόλη υπήρξε σταθμός στη διαδρομή των εμπορικών καραβανιών που έρχονταν από τη Βαβυλωνία και κατευθύνονταν προς τη Μεσόγειο.
Όπως και η Βενετία, υπήρξε εμπορικό κέντρο, μόνο που αντί για νερό είχε έρημο και αντί για πλοία, καμήλες.
Ανασκαφές έφεραν στο φως έναν νεολιθικό οικισμό 5.000 ετών, απόδειξη ότι η περιοχή κατοικήθηκε από πολύ νωρίς.
Η Παλμύρα ιδρύθηκε τον 1ο αιώνα π.Χ. και γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη υπό
ρωμαϊκή κατοχή. Ωστόσο, τον 3ο αιώνα μ.Χ., οι ηγεμόνες της πόλης
αμφισβήτησαν τη ρωμαϊκή κυριαρχία και έφτιαξαν τη δική τους
«αυτοκρατορία» που εκτεινόταν από την Τουρκία στην Αίγυπτο.
Η Ζηνοβία
Η ιστορία της είναι συνδεδεμένη με τη βασίλισσα Ζηνοβία, την όμορφη ηγέτιδα της Παλμύρας.
Η ιστορία της πόλης ξεκινά τον 3ο αιώνα μ.Χ, όταν η πόλη γίνεται βασίλειο υπό τον πρίγκιπα Οδαινάνθο. Μετά τον θάνατό του -πληροφορίες αναφέρουν ότι η Ρώμη τον «έβγαλε από τη μέση» επειδή αυτοαναγορεύτηκε «βασιλεύς των βασιλέων»-, κυβερνά η δεύτερη σύζυγός του, η Ζηνοβία, μητέρα του ανήλικου Βαμπαλλάτου.
Η Ζηνοβία -που ισχυριζόταν ότι η καταγωγή της «κρατούσε» από την Κλεοπάτρα- ήθελε να κάνει την Παλμύρα το αντίπαλον δέος της Ρώμης στην Ανατολή.
Πραγματοποίησε, έτσι, εκστρατείες στη Συρία, την Αίγυπτο και την Ανατολία, ενώ δεν δίστασε να κηρύξει τον εαυτό της αυτοκράτειρα και να δώσει στον γιο της τον τίτλο του Καίσαρα Αύγουστου.
Κατάφερε, μάλιστα, με τα στρατεύματά της να φτάσει μέχρι τον Νείλο, προκαλώντας την άμεση -και σφοδρή- αντίδραση της Ρώμης.
Ο αυτοκράτορας Αυρηλιανός νικά τα στρατεύματα της Παλμύρας το 272 μ.Χ, και η Ζηνοβία οδηγείται δεμένη με χρυσές αλυσίδες στη Ρώμη το 274 μ.Χ.
Κάποιες πληροφορίες αναφέρουν ότι η «επαναστάτρια» Ζηνοβία πεθαίνει από απεργία πείνας καθ' οδόν προς τη Ρώμη, άλλες -οι επικρατέστερες- ότι οι Ρωμαίοι έχτισαν μία βίλα στο Τίβολι, όπου η Ζηνοβία τέθηκε σε κατ' οίκον περιορισμό. Εκεί φέρεται να πέθανε σε προχωρημένη ηλικία.
Υπάρχουν άπειρες μαρτυρίες που αναφέρονται στη Ζηνοβία, χαρακτηρίζοντάς την πολεμίστρια, αντάξια των ανδρών πολεμιστών.
Σε απεικονίσεις του 19ου αιώνα, η Ζηνοβία φορά χρυσό διάδημα και κοιτάζει το ηλιοβασίλεμα.
Το 638 μ.Χ, η όαση κατακτήθηκε από τους Άραβες και στη συνέχεια κατελήφθη από τον Ταμερλάνο το 1401.
Τον 17ο αιώνα, τα ερείπια της πόλης ανακαλύφθηκαν τυχαία από δύο άγγλους περιηγητές.
Τα αξιοθέατα
Μέχρι σήμερα, η Παλμύρα υπήρξε μία από τις πιο καλοδιατηρημένες αρχαίες πολιτείες.
Ανάμεσα στα αξιοθέατα συναντά κανείς την Λεωφόρο των Κιόνων που χωρίζει την πόλη σε δύο τμήματα. Το μήκος της αγγίζει τα 1.000 μέτρα και περιλαμβάνει διπλή παράλληλη κορινθιακή κιονοστοιχία με 128 κίονες.
Στην αρχή της Λεωφόρου των Κιόνων βρίσκεται η Μνημειακή Αψίδα με τις τρεις πύλες. Κατά μήκος της Λεωφόρου, υπάρχει ρωμαϊκό θέατρο, το ανάκτορο της Ζηνοβίας, το Πεδίο του Διοκλητιανού και η αγορά της πόλης, καθώς και το Τετράπυλο.
Ξεχωρίζει, επίσης, η Κοιλάδα των Τάφων όπου βρίσκονται δεκάδες υπόγειοι και υπέργειοι τάφοι.
Εντυπωσιακός είναι και ο ναός του Βαάλ, του οποίου η κατασκευή ολοκληρώθηκε επί ηγεσίας του αυτοκράτορα Αδριανού.
Στην κορυφή του λόφου που υψώνεται πάνω από την πόλη, συναντά κανείς το αραβικό κάστρο Καλά'ατ ιμπν Μαάν του 17ου αιώνα.
Από το 1980, η αρχαία Παλμύρα έχει ενταχθεί στη λίστα μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.
Επιμέλεια: Αγγελική Στελλάκη
Η αρχαία Παλμύρα απειλείται από τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους που έχουν εμπλακεί σε μάχες με συριακά στρατεύματα για τον έλεγχό της.
Η Παλμύρα είναι το τελευταίο σημείο που θα περίμενε κανείς να βρει ένα «δάσος» από κίονες. Οι ταξιδιώτες του 17ου και του 18ου αιώνα έστεκαν εντυπωσιασμένοι μπροστά στα ερείπια στη μέση της συριακής ερήμου, στο μισό περίπου της διαδρομής ανάμεσα στη Μεσόγειο και στην κοιλάδα του Ποταμού Ευφράτη.
Ο λόγος για την ανάπτυξή της είναι προφανής: η αρχαία Παλμύρα βρίσκεται κοντά σε μία όαση με φοίνικες, από τους οποίους παίρνει και το όνομά της (Παλμύρα σημαίνει η πόλη των Φοινίκων).
Η ιστορία της πόλης ξεκινά σε αυτή την όαση, όπου έκαναν στάση οι έμποροι. Η πόλη υπήρξε σταθμός στη διαδρομή των εμπορικών καραβανιών που έρχονταν από τη Βαβυλωνία και κατευθύνονταν προς τη Μεσόγειο.
Όπως και η Βενετία, υπήρξε εμπορικό κέντρο, μόνο που αντί για νερό είχε έρημο και αντί για πλοία, καμήλες.
Ανασκαφές έφεραν στο φως έναν νεολιθικό οικισμό 5.000 ετών, απόδειξη ότι η περιοχή κατοικήθηκε από πολύ νωρίς.
Η Ζηνοβία
Η ιστορία της είναι συνδεδεμένη με τη βασίλισσα Ζηνοβία, την όμορφη ηγέτιδα της Παλμύρας.
Η ιστορία της πόλης ξεκινά τον 3ο αιώνα μ.Χ, όταν η πόλη γίνεται βασίλειο υπό τον πρίγκιπα Οδαινάνθο. Μετά τον θάνατό του -πληροφορίες αναφέρουν ότι η Ρώμη τον «έβγαλε από τη μέση» επειδή αυτοαναγορεύτηκε «βασιλεύς των βασιλέων»-, κυβερνά η δεύτερη σύζυγός του, η Ζηνοβία, μητέρα του ανήλικου Βαμπαλλάτου.
Η Ζηνοβία -που ισχυριζόταν ότι η καταγωγή της «κρατούσε» από την Κλεοπάτρα- ήθελε να κάνει την Παλμύρα το αντίπαλον δέος της Ρώμης στην Ανατολή.
Πραγματοποίησε, έτσι, εκστρατείες στη Συρία, την Αίγυπτο και την Ανατολία, ενώ δεν δίστασε να κηρύξει τον εαυτό της αυτοκράτειρα και να δώσει στον γιο της τον τίτλο του Καίσαρα Αύγουστου.
Κατάφερε, μάλιστα, με τα στρατεύματά της να φτάσει μέχρι τον Νείλο, προκαλώντας την άμεση -και σφοδρή- αντίδραση της Ρώμης.
Ο αυτοκράτορας Αυρηλιανός νικά τα στρατεύματα της Παλμύρας το 272 μ.Χ, και η Ζηνοβία οδηγείται δεμένη με χρυσές αλυσίδες στη Ρώμη το 274 μ.Χ.
Κάποιες πληροφορίες αναφέρουν ότι η «επαναστάτρια» Ζηνοβία πεθαίνει από απεργία πείνας καθ' οδόν προς τη Ρώμη, άλλες -οι επικρατέστερες- ότι οι Ρωμαίοι έχτισαν μία βίλα στο Τίβολι, όπου η Ζηνοβία τέθηκε σε κατ' οίκον περιορισμό. Εκεί φέρεται να πέθανε σε προχωρημένη ηλικία.
Υπάρχουν άπειρες μαρτυρίες που αναφέρονται στη Ζηνοβία, χαρακτηρίζοντάς την πολεμίστρια, αντάξια των ανδρών πολεμιστών.
Σε απεικονίσεις του 19ου αιώνα, η Ζηνοβία φορά χρυσό διάδημα και κοιτάζει το ηλιοβασίλεμα.
Το 638 μ.Χ, η όαση κατακτήθηκε από τους Άραβες και στη συνέχεια κατελήφθη από τον Ταμερλάνο το 1401.
Τον 17ο αιώνα, τα ερείπια της πόλης ανακαλύφθηκαν τυχαία από δύο άγγλους περιηγητές.
Τα αξιοθέατα
Μέχρι σήμερα, η Παλμύρα υπήρξε μία από τις πιο καλοδιατηρημένες αρχαίες πολιτείες.
Ανάμεσα στα αξιοθέατα συναντά κανείς την Λεωφόρο των Κιόνων που χωρίζει την πόλη σε δύο τμήματα. Το μήκος της αγγίζει τα 1.000 μέτρα και περιλαμβάνει διπλή παράλληλη κορινθιακή κιονοστοιχία με 128 κίονες.
Στην αρχή της Λεωφόρου των Κιόνων βρίσκεται η Μνημειακή Αψίδα με τις τρεις πύλες. Κατά μήκος της Λεωφόρου, υπάρχει ρωμαϊκό θέατρο, το ανάκτορο της Ζηνοβίας, το Πεδίο του Διοκλητιανού και η αγορά της πόλης, καθώς και το Τετράπυλο.
Ξεχωρίζει, επίσης, η Κοιλάδα των Τάφων όπου βρίσκονται δεκάδες υπόγειοι και υπέργειοι τάφοι.
Εντυπωσιακός είναι και ο ναός του Βαάλ, του οποίου η κατασκευή ολοκληρώθηκε επί ηγεσίας του αυτοκράτορα Αδριανού.
Στην κορυφή του λόφου που υψώνεται πάνω από την πόλη, συναντά κανείς το αραβικό κάστρο Καλά'ατ ιμπν Μαάν του 17ου αιώνα.
Από το 1980, η αρχαία Παλμύρα έχει ενταχθεί στη λίστα μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.
Επιμέλεια: Αγγελική Στελλάκη
Newsroom ΔΟΛ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου