Διχάζει η πρόταση για την ιδιωτικής διαχείρισης αρχαιολογικών θησαυρών

Ο διακεκριμένος Αμερικανός καθηγητής και αρχαιολόγος Στ. Μίλλερ.
«Μπορεί η ιδιωτικοποίηση να διασώσει τους θησαυρούς της ελληνικής αρχαιότητας». Ο τίτλος του άρθρου του έγκυρου περιοδικού ΤΙΜΕ που δημοσιεύτηκε πριν από μερικές ημέρες, δεν προκάλεσε απλώς αντιδράσεις...

αλλά έφερε στην επιφάνεια δύο εντελώς διαφορετικές προσεγγίσεις στο θέμα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς: Μπορεί να εμπλακεί ο ιδιωτικός τομέας στο πεδίο της αρχαιολογίας, το οποίο πάντα ήταν στην αποκλειστική δικαιοδοσία του ελληνικού κράτους, από τη σύσταση του τελευταίου; Με ποιους όρους μπορούμε να μιλήσουμε για την οικονομική αξιοποίηση των αρχαιολογικών μας χώρων, κοντολογίς στο να παράγουν έσοδα πέραν των εισιτηρίων;

Ας πιάσουμε την ιστορία από την αρχή. Ο διακεκριμένος Αμερικανός καθηγητής και αρχαιολόγος Στέφανος Μίλλερ που έχει ταυτίσει το όνομά του με την ανασκαφή της Νεμέας, προσείλκυσε τα φώτα της δημοσιότητας το περασμένο φθινόπωρο με μια ανοιχτή επιστολή σε τόνους δραματικούς, ζητώντας από την ελληνική Πολιτεία να μην κλείσει το αρχαιολογικό πάρκο λόγω έλλειψης φυλάκων. Η οικονομική κρίση έχει αναγκάσει το κράτος να κάνει περικοπές από παντού και το προσωπικό που εργάζεται στους αρχαιολογικούς χώρους, δεν αποτελεί εξαίρεση.

Το σκεπτικό
Ο Στέφανος Μίλλερ κατέθεσε μια πρόταση στο ΥΠΠΟ, στην οποία εξηγούσε το δικό του σκεπτικό για το πώς η πολιτεία θα μπορούσε να βρει έσοδα, αξιοποιώντας οικονομικά μια σειρά από εγκαταλελειμμένους αρχαιολογικούς χώρους στην Ελλάδα. Αντιγράφουμε ένα τμήμα της συνέντευξής του στην «Κ»: «Κοντά στη Νεμέα υπάρχει η εγκαταλελειμμένη ανασκαφή της Φλειούντας μιας μεσαίου μεγέθους πόλης, στην οποία έγιναν έρευνες τη δεκαετία του 1920 και ύστερα του 1970. Εχουν εντοπιστεί διάφορα ευρήματα και ένα θέατρο. Ολα αυτά είναι σήμερα στο έλεος των περαστικών, των αρχαιοκαπήλων και των βανδάλων. Οι τελευταίοι μάλιστα έχουν κάνει ήδη μεγάλες φθορές καθώς έσπασαν πέτρινους θρόνους. Φανταστείτε αυτήν την τοποθεσία να εντάσσεται σε μια περιοχή όπου να υπάρχει φύλαξη, εστιατόριο, καφέ, κάποιο μικρό ξενοδοχείο. Οπου τουρίστες θα μπορούν να παρακολουθούν από απόσταση το έργο των αρχαιολόγων και να μοιράζονται τη μοναδική χαρά αυτής της στιγμής που η σκαπάνη φέρνει κάτι στο φως μετά χιλιάδες χρόνια. Φανταστείτε να μπορούσαν να αγοράσουν μια πλειάδα από σουβενίρ με αντίγραφα των αντικειμένων που βρέθηκαν και να τα πάρουν μαζί στην πατρίδα τους ώστε να τους θυμίζουν αυτήν τη συγκινητική εμπειρία. Ενας τρόπος να γίνουν όλα αυτά είναι να υπάρχει μια εταιρεία εκμετάλλευσης που να καταθέσει ένα business plan, μελετημένο και σωστό, να πάρει την έγκριση του κράτους και να αρχίσει να κόβει εισιτήρια εισόδου. Με προγραμματισμό για κάποια χρόνια μπροστά, με πολιτική να πείθει τους τουρίστες να επιστρέφουν κάθε χρόνο για να παρακολουθούν την πορεία της ανασκαφής. Σαν τη Φλειούντα, υπάρχουν δεκάδες παραδείγματα σε όλη την Ελλάδα, που ρημάζουν. Γιατί να μην είναι στην επίβλεψη μιας ιδιωτικής εταιρείας που θα τα σεβαστεί, θα τα προστατεύσει και θα δώσει έσοδα στο κράτος;».

Ανακοινώσεις

Ο Μίλλερ στο ΤΙΜΕ τονίζει ότι το υπουργείο Πολιτισμού κάνει θαυμάσια δουλειά στις ανασκαφές, τη συντήρηση και τις εκθέσεις αλλά το χαρακτηρίζει «κακό επιχειρηματία». Προφανώς ο χαρακτηρισμός αυτός, έκανε πολλούς υπερευαίσθητους αρχαιολόγους να ανατριχιάσουν, απορρίπτοντας συλλήβδην την καλή του πρόθεση, χωρίς ίσως να έχουν διαβάσει την πρότασή του. Εβγαλαν μια ανακοίνωση σε έντονο ύφος: «Οι αρχαιολογικοί χώροι και τα μνημεία της χώρας μας ανήκουν σε όλο το κοινωνικό σύνολο. Η προστασία, η ανάδειξη και η διαχείρισή τους είναι υποχρέωση του κράτους μέσω της καθ’ ύλην αρμόδιας Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, όπως αποτυπώνεται στο Σύνταγμα και τους νόμους της χώρας μας. Αποτελούν φορείς της ιστορικής μνήμης και συνείδησης. Δεν αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης με όποιους “επενδυτές”, δεν αποτελούν αντικείμενα για ιδιωτικοποίηση, ούτε πεδίο κερδοφορίας για κανέναν ιδιώτη. Απαντάμε: Οι αρχαιολόγοι και όλοι οι επιστήμονες, αλλά και όλο το προσωπικό που υπηρετεί στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, δεν θα επιτρέψουν σε κανέναν να εποφθαλμιά τη διαχείριση των αρχαιολογικών χώρων και των μνημείων της χώρας μας. Η γνωστή συνταγή “υποβαθμίζουμε κάθε τι δημόσιο για να ανοίξει ο δρόμος για την ιδιωτικοποίησή του” δεν θα αφήσουμε να εφαρμοστεί στον τομέα του πολιτισμού».

Ακολούθησε τοποθέτηση του υπουργού Πολιτισμού: «Δεν πουλάμε, δεν ιδιωτικοποιούμε την κληρονομιά μας. Η πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας, από την αρχαιότητα μέχρι τον σύγχρονο πολιτισμό, ανήκει διαχρονικά στο ελληνικό Εθνος και στον ελληνικό λαό», υπογράμμισε μεταξύ άλλων ο Πάνος Παναγιωτόπουλος.

Δήλωση κ. Μίλλερ

Η «Κ» επικοινώνησε με τον Στέφανο Μίλλερ, που ετοίμαζε τις βαλίτσες του για την Καλιφόρνια: «Ελπίζω οι αρχαιολόγοι να έχουν αντιληφθεί πως αναφέρομαι μόνο σε εγκαταλελειμμένες τοποθεσίες, που είναι στο έλεος των βανδάλων. Το μόνο που μένει να κάνω για να μην παρερμηνεύονται οι δηλώσεις μου είναι να δημοσιοποιήσω την πρότασή μου στο Διαδίκτυο...».
kathimerini.gr